O knjigama

Miljurko Vukadinović

NIKITA DANILOV, DOBRODOŠAO
U SRPSKI JEZIK!

(Nikita Danilov: Sumrak vekova, "Brankovo kolo", Sremski Karlovci, 2009)

0.

Srpska poezija živi već više od pola veka u tihom i dubokom sadejstvu sa savremenim rumunskim pesništvom. Gotovo mitsko sretanje – osobeni neovdašnji ukrštaj ondašnje mlade rumunske poezije tzv. "mladi lavovi" (N. Stanesku, N. Labiš, M. Soresku, P. Stojka, A. Dumbraveanu, A. Blandijana, M. Dinesku, pomenimo samo najistaknutije!) potpomognuto, gotovo istovremeno, uzajamnošću sa "mladim klasicima" (Argezi, Blaga, Bakovija, Barbu) našlo je plodno tle sa naše strane (sjajna prevodilačka ekipa, neprikriveni interes srpskih pesnika i duhovno srodstvo i buran i dinamičan razvoj pesništva rumunske manjine u Vojvodini). Od tog doba srpsko-rumunska književna uzajamnost je model duhovnog preživljavanja, kulturnog sretanja i autentičnih pesničkih postignuća i u evropskim razmerama.

1.

Kada sam pre nekoliko godina priredio jedan obiman i ambiciozno osmišljen broj niške "Gradine" sa 114 savremenih rumunskih autora (većinom pesnika!), svest o činodejstvujućem aktivnom kontinuitetu me je u tome pratila pa sam razumeo da u toj dugoj povorci novih i srodnih pesnika (bliskih po mnogo čemu i mentalitetom i modernim poetskim tehnikama, u prvom redu!) istaknuto mesto zauzima i Nikita Danilov (rođ. 1952), autor vrlo uočljiv i razaznatljiv i u tom dugom spisku.

Ne mnogo iza toga za potrebe renomiranog časopisa "Književni magazin" uradio sam jedan "grupni portret bez pukotina" sa devetoro vodećih savremenih rumunskih pesnika (rođenih između 1950. i 1960) gde je Danilov bio primećen kao krupno pesničko ime... To je u najkraćem put koji je u srpskom jeziku, za nekoliko godina, prevalio ovaj pesnik da bi, kao takav, prirodno postao laureat jedne tako prestižne nagrade koja nosi ime Branka Radičevića, ime koje je ne samo jedan od zaštitnih amblema srpskog romantizma nego i znak odanosti poeziji i pesnikovanju u srpskom jeziku i rodu uopšte!

2.

Nikita Danilov je kompleksan autor koji se ogledao pored poezije u prozi i romanu, esejistici i kritici, bavio se i novinarstvom i uredničkim poslovima u izdavaštvu i periodici...

U poeziji Danilov je autentični pesnik epskog zamaha a lirske dubine, metafizički razuđen i kontemplativan.

Epsko se očituje kao odnos prema vremenu i istoriji, neka vrsta duhovne osmatračnice od biblijskih do poslednjih vremena. Apokaliptično je sastavni deo epske vizije, momenat koji je akcentuje i daje joj posebnu boju i dubinu.

Lirsko se očitava/učitava kao bespoštedno razotkrivanje ličnih sklonosti, duševnih ambisa i dušegubnih sumnji, ustravljenosti i mutnina bića... često dato u zaoštrenoj gotovo začudnoj formuli. Iz našem čitaocu ponuđenog štiva vidi se da ovaj pesnik uspostavlja i neguje svoj odnos prema mitu, odnos koji se kreće u dvosmernosti, u rasponu od kosmogonijskog do ličnog, često i kroz iglene uši suptilne metafizike i njenih dubokih ozarenja.

Sve spevano doima se kao jedan fragmentizirani rasuti ep gde pojedine pesme akcentuju jednu gotovo neprikrivenu humanističko-egzistencijalističku poziciju. Svejedno da li je u pitanju biblijska ličnost ili kakva druga. Danilov katkad prati i malog čoveka sa krupnim egzistencijalističkim zebnjama: od somnabulija do aporija, od šaputanja do krika – od nemoći govora do inata i ćutanja.

Ontološki raport ove poezije je dubinski, zasnovan na zadovoljstvu pevanjem, ponekad dovedenom do patetike uma i teroru kazanog koje vodi do razaranja govora, do iznuđene nemosti.

Fenomenologija smrti izmešana sa fenomenologijom stradanja i hrišćanskim poimanjem stradalaštva ogoljene ljudske duše. Monološko dijaloška ukrštanja doprinose sceničnosti ove poezije, koja se može čitati i kao "način struktuisanja detalja".

3.

Razuđena poezija, ponekad gusta od bola, u reminescencijama i poniranjima, od oniričkih zanosa do modernih i postmodernih tekstoloških zahvata, metafizički senzibilirana, sa nadrealističkim slikama, apsurdnim situacijama i začudnim detaljima, sa prigušenim humorom, sa visokom poetičkom svešću, sa eruptivnim tenzijama između telesnog i duhovnog, što primećuje i Mirća Đakonu, jedan od generacijskih kritičara... u našem prevodu verujem da će biti redak čitalački doživljaj, jedno dragoceno književno poznanstvo.
 

nazad